تأثیر لجن فاضلاب شهری، کود سولفات روی و بقایای گیاهان انباشتگر و بیش انباشتگر بر غلظت روی دانه گندم

پژوهش های زیادی در راستای اصلاح خاک های آلوده انجام گرفته است و گیاه پالایی یکی ازاین روش ها است. بقایای حاصل از گیاه پالایی خاک های آلوده، یک منبع آلودگی محسوب می شوند و مدیریت این بقایا گامی مثبت در جهت کاهش آلودگی است. کمبود روی یکی از اساسی ترین مشکلات تغذیه ای انسان در مناطقی است که غلات غذای اصلی مردم را تشکیل می دهد. یکی از راهکارهای پایدار برای مبارزه با کمبود روی، غنی سازی زیستی زراعی است که با بکارگیری راهکارهای زیادی از جمله کوددهی و مدیریت بقایای گیاهی، قابلیت دسترسی روی در خاک و جذب آن توسط گیاه افزایش می یابد. این پروژه، با هدف بررسی امکان استفاده از بقایای حاصل از پاکسازی خاک آلوده، لجن فاضلاب و کود سولفات روی به عنوان ابزاری در راستای غنی سازی زراعی گندم در 3 تکرار وبه صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. در قسمت اول این پروژه ، خاک آلوده معدن سرب و روی باما، در گلدان های 8 کیلوگرمی، توسط 4 گیاه شامل آفتابگردان (l. heliantus annus) ، شبدر قرمز (trifolium pretense l.)، تالاسپی سیرلسنز((thlaspi caerulescens و تاج خروس وحشی (amaranthus retroflexus) در 3 تکرار و در قالب طرح کاملا تصادفی، مورد پاکسازی قرار گرفت. بعد از گذشت 70 روز از کشت، شاخسار و ریشه گیاهان برداشت شد. نتایج نشان داد گیاه تالاسپی سیرلسنز با جذب 51560 میلی گرم روی در شاخسار، بیشترین توانایی جذب روی از خاک را داشت. در قسمت دوم این پروژه ، خاک ایستگاه تحقیقاتی رودشت اصفهان، در گلدان های 3 کیلوگرمی، زیر کشت دو رقم گندم با روی کارایی مختلف قرار گرفت. تیمارها شامل کاربرد لجن فاضلاب در دوسطح 5 و 10 تن در هکتار، بقایای حاصل از پاکسازی خاک آلوده در سطح 5 تن در هکتار و کود سولفات روی در دو سطح 20 و 40 کیلوگرم در هکتار بود که ارقام گندم کشت شده، رقم کویر (روی ناکارا) و رقم بک کراس روشن بهاره (روی کارا) بودند. بعد از رسیدگی کامل دانه، گندم برداشت شده و عملکرد و غلظت عناصر در شاخسار، ریشه و دانه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بین عملکرد دانه ارقام گندم تفاوتی وجود ندارد اما گندم رقم کویر، وزن خشک ریشه و شاخسار بیشتری دارد. همچنین بین ارقام گندم در غلظت روی دانه تفاوتی مشاهده نشد اما غلظت آهن در دانه گندم رقم کویر بیشتر بود. نتایج کاربرد تیمارها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تیمار لجن فاضلاب (10 تن در هکتار) و کود سولفات روی (40 کیلوگرم در هکتار) وجود دارد. بیشترین غلظت روی در دانه در تیمار بقایای تالاسپی سیرلسنز و بیشترین غلظت آهن در تیمار لجن فاضلاب (10 تن در هکتار) مشاهده شد. تیمار بقایای تالاسپی سیرلسنز غلظت روی خاک را بیشتر از دیگر تیمارها افزایش داد.